قهوه از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان است که روزانه میلیون‌ها نفر از آن لذت می‌برند. با وجود محبوبیت فراوان، بسیاری از طرفداران قهوه هنوز نمی‌دانند که چند گونه اصلی قهوه وجود دارد و هر کدام چه ویژگی‌هایی دارند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع اصلی قهوه و ویژگی‌های آن‌ها بپردازیم.

گونه‌های اصلی قهوه

بیش از ۱۰۰ گونه مختلف قهوه در طبیعت یافت می‌شود، اما دو گونه اصلی که بیشترین تولید و مصرف را به خود اختصاص داده‌اند، عربیکا (Arabica) و روبوستا (Robusta) هستند. علاوه بر این، گونه‌های دیگری نیز مانند لیبریکا (Liberica) و اکسلزا (Excelsa) وجود دارند که کمتر شناخته شده‌اند. هر یک از این گونه‌ها طعم و ویژگی‌های خاص خود را دارند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

۱. قهوه عربیکا (Arabica)

قهوه عربیکا محبوب‌ترین گونه قهوه در جهان است و حدود ۶۰ الی ۷۰ درصد تولید جهانی قهوه را به خود اختصاص می‌دهد. ویژگی‌های متمایز این گونه عبارت‌اند از:

• طعم ملایم و پیچیده: عربیکا به دلیل طعم متعادل، اسیدیته ملایم و اغلب نوت‌های میوه‌ای و گلی، در میان عاشقان قهوه بسیار محبوب است.
• کافئین کمتر: میزان کافئین در عربیکا کمتر از روبوستا است، به همین دلیل در مقایسه با روبوستا، تلخی کمتری دارد.
• کشت در ارتفاعات: دانه‌های عربیکا معمولاً در ارتفاعات بالاتر و شرایط خاص آب‌وهوایی رشد می‌کنند، که همین عامل بر کیفیت و قیمت آن تأثیر می‌گذارد.

به عنوان مثال، قهوه‌هایی که از مزارع اتیوپی، کلمبیا یا برزیل برداشت شده‌اند، عمدتاً عربیکا هستند.

۲. قهوه روبوستا (Robusta)

روبوستا دومین گونه پرمصرف در جهان است و نسبت به عربیکا ویژگی‌های کاملاً متفاوتی دارد:

• طعم تلخ و قوی: این گونه قهوه طعمی غلیظ و تلخ‌تر دارد و گاه نوت‌هایی شبیه به شکلات تلخ در طعم آن حس می‌شود.
• کافئین بیشتر: دانه‌های روبوستا حاوی کافئین بیشتری هستند که هم باعث طعم قوی‌تر و هم مقاومت بیشتر گیاه در برابر آفات می‌شود.
• کشت در ارتفاعات کمتر: روبوستا معمولاً در ارتفاعات پایین‌تر و در شرایط آب‌وهوایی گرم‌تر رشد می‌کند.

این گونه اغلب در قهوه‌های فوری (instant coffee) و اسپرسو به کار می‌رود. کشورهایی مانند ویتنام و اندونزی از تولیدکنندگان بزرگ روبوستا هستند.

۳. قهوه لیبریکا (Liberica)

لیبریکا یکی از گونه‌های نادر قهوه است که عمدتاً در مناطق محدودی از جنوب شرقی آسیا رشد می‌کند. ویژگی‌های اصلی لیبریکا عبارت‌اند از:

• طعم خاص و منحصربه‌فرد: طعم لیبریکا دودی، میوه‌ای و گاه ترکیبی از عطرهای گل‌ها است.
• دانه‌های بزرگ‌تر: دانه‌های این گونه نسبت به عربیکا و روبوستا بزرگ‌تر و شکل نامتقارنی دارند.

با وجود طعم منحصربه‌فرد، لیبریکا به دلیل ناشناخته بودن و کمیاب بودن، کمتر در دسترس عموم قرار دارد.

۴. قهوه اکسلزا (Excelsa)

اکسلزا یکی دیگر از گونه‌های کمتر شناخته شده قهوه است که در دسته لیبریکا قرار می‌گیرد، اما ویژگی‌های خاص خود را دارد:

• طعم پیچیده و خاص: این گونه ترکیبی از طعم‌های ترش و شیرین است که اغلب برای ایجاد طعم‌های پیچیده‌تر در ترکیب قهوه‌ها استفاده می‌شود.
• بومی جنوب شرقی آسیا: اکسلزا بیشتر در مناطقی مانند فیلیپین کشت می‌شود.

این گونه بیشتر در ترکیبات قهوه‌های تخصصی حضور دارد و به سختی به صورت ساده پیدا می‌شود.

کدام گونه را انتخاب کنیم؟

انتخاب گونه قهوه به سلیقه شما در طعم و نوشیدنی بستگی دارد. اگر طرفدار طعم‌های ملایم و میوه‌ای هستید، عربیکا برای شما مناسب‌تر است. اما اگر قهوه‌ای قوی و تلخ را می‌پسندید، روبوستا انتخاب بهتری خواهد بود. برای کسانی که به دنبال طعم‌های خاص و منحصربه‌فرد هستند، امتحان کردن لیبریکا و اکسلزا پیشنهاد می‌شود.

جمع‌بندی

شناخت گونه‌های مختلف قهوه به شما کمک می‌کند تا طعم مورد علاقه‌تان را پیدا کنید و تجربه نوشیدن قهوه را لذت‌بخش‌تر کنید. هر کدام از گونه‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند، پس دفعه بعد که به دنبال قهوه‌ای جدید بودید، شاید انتخاب یک گونه کمتر شناخته شده تجربه تازه‌ای برای شما باشد.